--> Ga direct naar de opleidingen

Anatomie van de Nieren

De nieren zijn vitale organen gelegen in de achterkant van de buikholte, aan weerszijden van de wervelkolom. Hun primaire functie is het filteren van bloed, het verwijderen van afvalstoffen, en het in balans houden van lichaamsvloeistoffen en elektrolyten.

Structuur van de Nieren

• Ligging en Grootte: Elke nier is ongeveer zo groot als een vuist en bevindt zich net onder de ribbenkast aan beide zijden van de wervelkolom.
• Rinde en Merg: De nier bestaat uit een buitenste rinde (cortex) en een binnenste merg (medulla). De rinde bevat nefronen waar bloed wordt gefilterd. Het merg bevat de verzamelbuizen die urine leiden naar het nierbekken.
• Nierbekken: Een trechtervormige structuur aan de binnenzijde van de nier waar urine verzameld wordt voordat het naar de blaas wordt getransporteerd via de urineleiders.

Functies van de Nieren

• Filtratie: Nieren filteren dagelijks ongeveer 120 tot 150 liter bloed om ongeveer 1 tot 2 liter urine te produceren, afhankelijk van de behoeften van het lichaam.
• Regulatie van bloeddruk: Nieren reguleren de bloeddruk door het aanpassen van het volume van bloedplasma en het secreteren van enzymen die betrokken zijn bij bloeddrukregulatie.
• Elektrolytenbalans: Ze beheren de balans van elektrolyten zoals natrium, kalium, en fosfaat in het lichaam.
• Productie van hormonen: Ze produceren belangrijke hormonen zoals erytropoëtine (stimuleert de aanmaak van rode bloedcellen) en calcitriol (de actieve vorm van vitamine D).

Aandoeningen van de Nieren

• Nierstenen: Harde afzettingen van mineralen en zouten die zich vormen binnen de nieren.
• Nierfalen: Een aandoening waarbij de nieren hun functie verliezen om afvalstoffen en overtollig vocht uit het bloed te filteren.
• Chronische nierziekte: De geleidelijke verlies van nierfunctie over een periode van maanden of jaren.

Zorg voor de Nieren

• Hydratatie: Drink voldoende vloeistoffen, vooral water, om de nieren te helpen bij het filteren van afvalstoffen.
• Gezonde voeding: Beperk zoutinname en eet een dieet rijk aan fruit, groenten, en hele granen.
• Regelmatige lichaamsbeweging: Behoud een gezond gewicht om de bloeddruk te reguleren en nieraandoeningen te voorkomen.

Educatieve Bronnen

Er zijn vele bronnen beschikbaar voor degenen die meer willen leren over de anatomie en de gezondheid van de nieren, waaronder online cursussen, gezondheidswebsites en medische handboeken. Deze bronnen bieden waardevolle informatie over hoe de nieren werken en hoe hun gezondheid kan worden ondersteund.

De nieren zijn bij zoogdieren, waaronder de mens, twee organen die gelegen zijn in de buikholte achter het buikvlies (peritoneum) links en rechts van de ruggengraat. De nieren hebben als taak de samenstelling van het bloed constant te houden, daarbij verwijderen ze opgeloste ongewenste stoffen, zoals afvalstoffen van de stofwisseling en via het voedsel opgenomen vergiften en geneesmiddelen. Dit gebeurt deels passief en deels actief (zie hieronder). De nier zorgt ook voor het handhaven van het zuur-base-evenwicht van het lichaam op langere termijn, door het transport van waterstofcarbonaat en waterstofionen. Het product dat de nieren hierbij maken, een oplossing van stoffen die het lichaam niet meer kan gebruiken, heet urine.

Bij de mens zijn de nieren enigszins boonvormig, met de holle kant naar het midden wijzend. Menselijke nieren zijn 10–13 cm lang, 5 cm dik en wegen ieder ca. 150 gram. Nieren hebben meestal één, maar soms twee, slagaders.

De nier is opgebouwd uit ca. 600.000 tot 1.000.000 nefronen waarin de bloedzuivering plaatsvindt. Het proces kan grofweg in twee delen worden gesplitst, een passief proces en een actief proces.

In het passieve proces wordt water met opgeloste stoffen uit poreuze kluwens van haarvaten (zeeflichaampjes of glomeruli) geperst en opgevangen. Bloedcellen en grote eiwitten blijven in het bloed achter. Bij een volwassen mens levert dit dagelijks ongeveer 170 liter voorurine op. De voorurine bevat zowel afvalstoffen als stoffen die belangrijk zijn om te behouden. Een belangrijke afvalstof is ureum dat door de lever is gemaakt om ammoniak onschadelijk te maken.

In het actieve proces worden waardevolle stoffen (zoals natrium en glucose) en veel water weer teruggewonnen. Dit gebeurt in de verschillende onderdelen van de nierbuisjes: de proximale tubulus, de lis van Henle of lus van Henle en de distale tubulus. In het dalende been van de lis van Henle wordt alleen water teruggewonnen, dit wordt passief gedaan. De buis is daar gesloten voor zouttransport. In het dunne stijgende been van de lis van Henle wordt actief zout gereabsorbeerd en is daar gesloten voor het watertransport. In het dikke stijgende deel van de lis van Henle wordt er gebruikgemaakt van het tegenstroomprincipe om zonder water (wederom waterdicht) tegen een zeer grote osmotische gradiënt in te hoeven transporteren toch een hoge concentratie te kunnen bereiken. Bij woestijndieren is het nefron om deze reden verlengd. Daarnaast zijn er enkele stoffen die actief vanuit het bloed in de holte van de nierbuisjes worden uitgescheiden.

meer anatomie